Według badań z października 2022 roku opublikowanych na łamach Science Advances, każdego roku do mórz i oceanów trafia ok. 78 tys. km2 różnego rodzaju sieci połowowych. Są one zagrożeniem dla ekosystemów morskich. Zagubione narzędzia połowowe, potocznie nazywane „sieciami widmo”, stanowią jedno z głównych źródeł zanieczyszczenia mórz plastikiem, stają się też śmiertelnymi pułapkami dla ryb, ptaków czy ssaków morskich.
Operacja Widmo
Dzięki przedsięwzięciu Fundacji MARE i marki Biotherm pod patronatem merytorycznym Politechniki Morskiej w Szczecinie, w Bałtyku oczyszczono 8 wraków i wydobyto m.in. 2400 m kw. nylonowych sieci stawnych. W ramach projektu Operacja Widmo odbyły się trzy rejsy statkiem Nawigator XXI Politechniki Morskiej w Szczecinie. Na pokład, oprócz załogi, weszli naukowcy, profesjonalni nurkowie, przedstawiciele Fundacji MARE oraz marki Biotherm. Pierwszy rejs, który odbył się w październiku 2021 roku, służył lokalizacji wraków do oczyszczenia z zalegających na nich sieci. Podczas kolejnej ekspedycji w czerwcu 2022, nurkowie zajęli się już oczyszczaniem czterech wytypowanych wcześniej wraków.
Zgodnie z danymi Biura Hydrograficznego Marynarki Wojennej na polskich wodach znane są lokalizacje 415 wraków. Wiele wraków nie zostało jeszcze odkrytych.
Nieśmiertelny plastik
– Zaczepione na wrakach „widma”, czyli stare sieci rybackie, są zagrożeniem dla ekosystemu, jedną z przyczyn globalnego zanieczyszczenia mórz i oceanów. Większość sieci produkuje się z tworzyw sztucznych, takich jak nylon, czyli z plastiku, który nie ulega rozkładowi i pozostaje w środowisku na zawsze – wyjaśnia Olga Sarna z Fundacji MARE.
O problemie zanieczyszczenia oceanów plastikiem mówi się od lat. – Wiadomo, że plastik w formie drobinek wraca do nas – ludzi. Został już wykryty zarówno we krwi, jak i w ludzkich płucach. Kiedy usłyszałam, że aż 46% Wielkiej Pacyficznej Plazmy Śmieci stanowią sieci widmo, postanowiłam dołożyć wszelkich starań, by reprezentowana przeze mnie marka Biotherm włączyła się aktywnie do walki z tym problemem. Od 2012 roku, wraz z powołaniem globalnego programu Waterlovers, poprzez współpracę z organizacjami pożytku publicznego, wspieramy działania na rzecz ochrony ekosystemów morskich i oceanów. Naszym celem było rozpoczęcie takich działań również w Polsce na rzecz Morza Bałtyckiego. Tak zrodził się pomysł na Operację Widmo – mówi Adrianna Wisińska z marki Biotherm, uczestniczka wyprawy.
Organizacje międzynarodowe, w tym m.in. ONZ ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Międzynarodowa Organizacja Morska, opracowały szereg środków prawnych, by zapobiec gubieniu i zrywaniu sieci. Chodzi o znakowanie i śledzenie narzędzi połowowych, zgłaszanie i odzyskiwanie utraconego sprzętu, usprawnienie urządzeń portowych do odbioru narzędzi wycofanych z eksploatacji. Mimo tych wysiłków, sieci są nieustannie gubione w trakcie połowów.
